Życie pod jednym dachem, w rodzinie, na ogół wiąże się z tym, że domownicy dzielą się obowiązkami i odpowiedzialnością za wspólne gospodarstwo. Role domowe i społeczne, jak wynika z literatury przedmiotu, znajdują swoje uzasadnienie raczej w tradycji kulturowej niż w uwarunkowaniach naturalnych, są też w pewnym stopniu dziedziczone.

Obowiązki domowe

Tradycyjny podział ról przy wykonywaniu obowiązków domowych jest nadal w Polsce bardzo popularny. Takie czynności, jak: pranie, prasowanie, przygotowywanie posiłków i zmywanie naczyń, sprzątanie (zarówno codzienne, jak i duże, gruntowne) oraz codzienne zakupy, w większości domów zazwyczaj wykonują kobiety. Odsetki mężczyzn, którzy zajmują się tymi zadaniami bez pomocy kobiet, w każdym wypadku są zdecydowanie niższe.

Obowiązki przypisywane w większości domów mężczyźnie to zlecanie usług do wykonania, np. wezwanie hydraulika (59 proc.). Załatwianie spraw urzędowych przedstawiciele obu płci najczęściej (w 35 proc. przypadków) sprawiedliwie dzielą między sobą, a jeśli nie, to odsetki mężczyzn i kobiet, którzy się tym zajmują, są prawie takie same (32 proc. i 33 proc.).

Wyrzucaniem śmieci również na ogół zajmuje się ten, kto ma czas, bez względu na płeć (w 45 proc. gospodarstw domowych), rzadziej należy to tylko do obowiązków kobiet (23 proc.) niż mężczyzn (32 proc.). Również takie zadania jak opieka nad dziećmi i odrabianie z nimi lekcji, a także opiekowanie się osobami kalekimi lub przewlekle chorymi, mimo iż nie dotyczą wszystkich gospodarstw domowych, w większym zakresie spadają na barki kobiet niż mężczyzn, choć w przypadku opieki nad dziećmi przeważyły odpowiedzi o wymienianiu się przy tym obowiązku lub wykonywaniu go wspólnie. Bardziej sprawiedliwie dzielona jest opieka nad zwierzętami domowymi – zazwyczaj poświęca im czas ten, kto akurat go ma.

Duże znaczenie dla uzyskanych odpowiedzi miało miejsce zamieszkania, wykształcenie, rodzaj pracy wykonywanej przez uczestników badania, a także ich ocena własnej sytuacji materialnej. Na wsi tradycyjny podział ról jest najmocniej ugruntowany, tzn. wyższy od przeciętnego jest odsetek odpowiedzi wskazujących tylko na kobiety jako te, które piorą, prasują, gotują, zmywają i sprzątają. Z kolei wśród badanych z wyższym wykształceniem, dobrze oceniających swoją sytuację materialną, przedstawicieli kadry kierowniczej i inteligencji wzrasta liczba osób, które twierdzą, że obowiązki domowe wykonywane są przez kobiety i mężczyzn wspólnie lub na zmianę.